#681 Essentiële dienstverlening

Ruim drie maanden werk ik nu voor en in de bibliotheek. Vandaag was de eerste werkdag tijdens een nieuwe lockdown. Een echte lockdown, geen halve zoals degene die hier aan vooraf ging. Tijdens de vorige lockdown werkte ik nog vanuit onze zolderkamer aan heel andersoortige doelstellingen dan degene die zich nu steeds meer in mijn hoofd beginnen te ontvouwen. Lead generation, growth-hacking, targets, KPI’s en andere zaken vlogen dagelijks over de tafels en door de zoom-calls. Tijdens die lockdown moest de bibliotheek dicht, net als de rest van zo ongeveer heel Nederland. En niet even, maar maanden. De bibliotheek werd geschaard onder zaken die niet essentieel werden geacht.

Photo by Heather Mount on Unsplash

Het moet een raar idee zijn geweest voor de mensen die ik nu mijn collega’s noem. Net als dit nu wederom zo is voor zoveel ondernemers die hun stinkende best blijven doen om iets van bestaansrecht te behouden. Al bijna twee jaar lang. Ik had er geen idee van, toen. Toen de bibliotheek eigenlijk dicht was en ik soms terecht kwam in een zee van papieren tasjes vol met boeken. Daartussen ook altijd twee tasjes voor mij. Een met mijn leesvoer. Zelf uitgezocht en gereserveerd. Zware kost vaak, mijn hoofd was toen ook zwaar, in stijl met de situatie in de wereld. Een ander tasje vol verrassingen. Stoffen boekjes, hard papieren voorleesboekjes en andere prentenboeken. Uitgezocht voor een toen twee-jarig meisje en een mannetje van nog geen één.

Ik haalde ze af, alsof het de normaalste zaak van de wereld was. De minimensen genoten van de verhalen uit hun tasje. Ik ook. En ook van degene uit mijn tas. Ik leerde de wereld wat beter begrijpen. Of althans, dat idee heb ik en is zeker betwistbaar. Wat ik niet zag was alles wat niet meer kon. Alle mensen die niet de luxe hebben om voor zichzelf wat hoogdravende literaire pillen uit te zoeken en op een tijdstip wat hen het beste uitkwam rustig naar de bieb te fietsen en deze op te halen. Laat staan de tijd vinden om ze daadwerkelijk te kunnen lezen. Of, nog sterker, ze überhaupt te kunnen lezen.

Zij hadden geen enkele reden meer om naar de bibliotheek te gaan. Die plaats die achter de schermen zo’n veilige haven blijkt te zijn voor veel meer mensen dan de fervente lezers. Mensen die niet altijd even goed hun weg kunnen vinden op al die verschillende websites. Die van de bibliotheek bijvoorbeeld, om te kunnen reserveren, die van de ontelbare webshops, betrouwbare en onbetrouwbare. Al die websites van een wirwar aan overheden en instanties. Mensen die onze taal willen leren, vooruit willen in het leven. Voor deze mensen was de bieb gesloten. De hulp die ze zochten, was niet beschikbaar. Boeken zijn niet het enige wat de bieb maakt. De bibliotheek vervult steeds meer een centrale rol in de samenleving. Achteraf gezien legt deze ervaring voor mij een toch al aanwezige tweedeling in de samenleving bloot. Voor de mensen die hun weg weten in de wereld, staan er tasjes klaar. Voor de mensen die een gids nodig hebben, stond er niks meer klaar. Alleen een bord ‘gesloten’.

Ongewenst was de bibliotheek onderdeel geworden van een tweedeling die zij juist met alle macht probeert te bestrijden. Kansengelijkheid, dat is waar het om draait. Dat begint met taal, al in de wieg. Dat hoort voor iedereen, altijd toegankelijk te zijn. En, sinds dit weekend, tijdens de zoveelste persconferentie werd het nogmaals onderstreept. Bibliotheken zijn essentieel. Voor iedereen. Bibliotheken blijven open. Altijd open, voor iedereen.

Vandaag voelde dat voor mij als iets bijzonders. Ik ben nog maar een groentje, ik loop pas drie maanden mee, en toch, toch voelt het alsof er ook in de politiek, bij de mensen die het land proberen te besturen door begint te sijpelen dat cultuur essentieel is. Taal is essentieel. Voor ontwikkeling en begrip. Voor elkaar begrijpen. Begrip als essentieel component voor saamhorigheid, voor omkijken naar elkaar, voor elkaar zien. Voor eerlijke en gelijkwaardige kansen, of toch op zijn minst eerlijkere kansen. Het is ook een begin, voor hopelijk de culturele sector over de gehele linie. Het is ook een begin voor mij persoonlijk. Het echte besef dat ik nu dagelijks werk aan iets essentieels. Iets essentieels voor de gehele maatschappij. En misschien was ik daar de afgelopen jaren wel harder naar op zoek dan ik zelf in de gaten had.